خیار تدلیس چیست؟
خیار تدلیس یک اصطلاح حقوقی است که به معنای فسخ بیع در صورتی است که بایع یا مشتری تدلیس نموده باشد. تدلیس به معنای پنهان کردن عیب کالا بر مشتری است. در واقع، تدلیس عبارت است از پوشاندن عیبی در مال یا نمایاندن یک صفت یا امتیاز کمالی غیر واقعی در مال. به عبارت دیگر، تدلیس عبارت است از عملیاتی که موجب فریب طرف معامله بشود.
برای تحقق خیار تدلیس، دو عنصر قصد فریب و نسبت دادن صفتی به مورد معامله که فاقد آن است، الزامی می باشد. زمان اعمال خیار تدلیس، بعد از اطلاع از آن، برای فرد فریب خورده فوری می باشد. اسقاط خیار تدلیس، به علت آنکه مخالف نظم عمومی است، ممکن است از طرف دادگاه انجام شود.
در حقوق ایران، خیار تدلیس در ماده 438 قانون مدنی تعریف شده است. به موجب این ماده، تدلیس، عبارت است از عملیاتی که موجب فریب طرف معامله شود. در صورتی که فروشنده یا خریدار، صفتی را به مالی نسبت دهد و یا عیبی از مال را پنهان کند که قصدش فریب دادن دیگری است، باعث به وجود آمدن خیار تدلیس می شود. در عیب، زیاده یا نقصهای در مال هست و عرف آن را عیب می شناسد، اما در تدلیس الزام وجود عیب در موضوع معامله نیاز نیست چرا که صرف نبود یک صفت یا امتیاز کمالی غیر واقعی در مال، نیز می تواند باعث به وجود آمدن خیار تدلیس شود.
در حقوق خصوصی، خیار تدلیس می تواند باعث فسخ قرارداد شود. در شرایط تحقق خیار تدلیس، دو عنصر قصد فریب و نسبت دادن صفتی به مورد معامله که فاقد آن است، الزامی می باشد. زمان اعمال خیار تدلیس، بعد از اطلاع از آن، برای فرد فریب خورده فوری می باشد. اسقاط خیار تدلیس، به علت آنکه مخالف نظم عمومی است، ممکن است از طرف دادگاه انجام شود.
